[EN] Leaving the friendly Blue Goose Bed and Breakfast. The food was marvelous and the owners, Jim and Sue Schelinski, were very friendly. Jim has Polish roots on all 4 sides... Long sleeve shirts and long pants were recommended for the mule ride. Our cowboy leather hats were purchased last July in Custer, South Dakota.
[PL] Opuszczamy bardzo miłą gospodę Blue Goose Bed & Breakfast. Śniadanie było wyśmienite a właściciele, Jim i Sue Schelinski byli bardzo mili. Oboje dziadkowie i obie bacie Jima były polskiego pochodzenia... Koszulki o długich rękawach i długie spodnie były zalecane przez personel stajni. Nasze skórzane kapelusze kowbojskie zostały kupione w lipcu w mieście Custer w Stanie Południowa Dakota.

[EN] Moloka'i Island. The Kalaupapa Peninsula is visible on the northern shore.
[PL] Wyspa Moloka'i. Półwysep Kalaupapa jest wyraźnie widoczny na północnym wybrzeżu wyspy.

[EN] Early morning drive on Molokai.
[PL] Poranna przejażdżka na Molokai.

[EN] Early morning drive on Molokai.
[PL] Poranna przejażdżka na Molokai.

[EN] Early morning drive on Molokai.
[PL] Poranna przejażdżka na Molokai.

[EN] Stables.
[PL] Stajnie.

[EN] Kalaupapa Mule Tour advertisement.
[PL] Reklama Kalaupapa Mule Tour.

[EN] Danka - the brave mule skinner. #1: Decisions: Ride a mule or walk down the trail? And then walk up the trail?
[PL] Danka - odważny poganiacz mułów. #1: Decyzje: Pojechać na mule, czy zejść z klifu na piechotę? A potem wejść na górę piechotą?

[EN] Bumper stickers:" I brake for MULE" and "Wouldn't you rather be RIDING A MULE ON MOLOKAI?"
[PL] Naklejki na samochód: "Hamuję jak widzę MUŁY" i "Czyż nie wolałbyś JECHAĆ MUŁEM NA MOLOKAI?"

[EN] Stamping station in the stables. Danka is still unsure of her decision. Ride, walk, or stay?
[PL] Miejsce ze stemplem w stajni. Danka jeszcze nie jest pewna swojej decyzji. Jechać, zejść piechotą, czy zostać w stajni?

[EN] Kalaupapa National Historical Park stamp from the stable of Kalaupapa Mule Tour.
[PL] Stempel Narodowego Parku Historycznego Kalaupapa ze stajni firmy Kalaupapa Mule Tour.

[EN] A mule.
[PL] Jeden z mułów.

[EN] Buzzy Sproat, Chief Mule Skinner. Behind Buzzy is a ramp used to mount mules in a very convenient way.
[PL] Pan Buzzy Sproat, szef poganiaczy mułów. Z tyłu za nim jest wygodna rampa do wsiadania na muły.

[EN] Danka - the brave mule skinner. #2: Receiving instructions.
[PL] Danka - odważny poganiacz mułów. #2: Danka otrzymuje lekcję prowadzenia muła.

[EN] Two last mules. My Tita (Sister in Hawaiian) is in front.
[PL] Dwa ostatnie muły. Moja Tita (Siostra po hawajsku) jest z przodu.

[EN] Danka - the brave mule skinner. #3: It's fun!
[PL] Danka - odważny poganiacz mułów. #3: To jest fajne!

[EN] Danka - the brave mule skinner. #4: It's fantastic!
[PL] Danka - odważny poganiacz mułów. #4: To jest wspaniałe!

[EN] Adrian from Auckland, New Zealand got a painted mule.
[PL] Adrian z miasta Auckland w Nowej Zelandii dostał łaciatego muła.

[EN] The trail begun on a paved road.
[PL] Szlak zaczął się na wyasfaltowanej drodze.

[EN] The trail begun on a paved road.
[PL] Szlak zaczął się na wyasfaltowanej drodze.

[EN] The trail begun on a paved road.
[PL] Szlak zaczął się na wyasfaltowanej drodze.

[EN] Unpaved, but flat trail.
[PL] Droga nieutwardzona, ale płaska.

[EN] Entering the Kalaupapa NHP.
[PL] Wjeżdżamy do Narodowego Parku Historycznego Kalaupapa.

[EN] On the Kalaupapa Trail.
[PL] Na Szlaku Kalaupapa.

[EN] On the Kalaupapa Trail.
[PL] Na Szlaku Kalaupapa.

[EN] Danka - the brave mule skinner. #5: The trail is quite steep. Hold tight!
[PL] Danka - odważny poganiacz mułów. #5: Szlak jest bardzo stromy. Trzymaj się!

[EN] On the Kalaupapa Trail.
[PL] Na Szlaku Kalaupapa.

[EN] On the Kalaupapa Trail. Please notice the steep stone steps.
[PL] Na Szlaku Kalaupapa. Proszę zwrócić uwagę na strome kamienne stopnie.

[EN] On the Kalaupapa Trail. Please notice the steep stone steps.
[PL] Na Szlaku Kalaupapa. Proszę zwrócić uwagę na strome kamienne stopnie.

[EN] On the Kalaupapa Trail. It's really very steep.
[PL] Na Szlaku Kalaupapa. Proszę zwrócić uwagę jak stromy jest ten klif.

[EN] A Kalaupapa cat.
[PL] Kot z Kalaupapa.

[EN] St. Francis Church in Kalaupapa.
[PL] Kościół pod wezwaniem Św. Franciszka w Kalaupapa.

[EN] Father Patrick Kililea gave us a talk about the history of the settlement and of this church. The settlement dates to the times of the Kingdom of Hawaii. The first settlement was on the western shore of the peninsula in Kalawao. Since 1864 leprosy patients were sent to this colony and were forbidden to leave. The forced seclusion was terminated finally in 1969, because leprosy is a treatable disease. Father Damien or Saint Damien of Moloka'i arrived in Kalawao from Belgium in 1873 and served this community until his death of leprosy in 1889. Mother Marianne Cope, or Saint Marianne of Moloka’i arrived in 1887 From Syracuse, New York and cared for the patients until her death in 1918.
[PL] Ksiądz Patrick Kililea opowiedział nam o historii tej osady i o historii tego kościoła. Osada pochodzi z czasów Królestwa Hawajów. Pierwsza osada była na zachodnim brzegu tego półwyspu w Kalawao. Od roku 1864 zsyłano tam przymusowo chorych na trąd. Dopiero w roku 1969 zniesiono obowiązujący chorych zakaz opuszczania tej osady, ponieważ trąd stał się chorobą uleczalną. Ojciec Damien (Damian), czczony teraz jako Święty Damian z Moloka'i przybył do Kalawao z Belgii i służył chorym do roku 1889, kiedy zmarł na trąd. Siostra Marianna Cope, czczona teraz jako Święta Marianna z Moloka'i. przybyła do osady trędowatych w roku 1887 z miasta Syracuse w Stanie Nowy York, Służyła trędowatym do śmierci w roku 1918.

[EN] Cliff of the Kalaupapa Trail.
[PL] Klif Szlaku Kalaupapa.

[EN] Cliff of the Kalaupapa Trail.
[PL] Klif Szlaku Kalaupapa.

[EN] Cliff of the Kalaupapa Trail.
[PL] Klif Szlaku Kalaupapa.

[EN] Cliff of the Kalaupapa Trail.
[PL] Klif Szlaku Kalaupapa.

[EN] The grave of Saint Marianne of Molokaʻi.
[PL] Grób Świętej Marianny z Moloka'i.

[EN] The grave of Saint Marianne of Molokaʻi.
[PL] Grób Świętej Marianny z Moloka'i.

[EN] The grave of Saint Marianne of Molokaʻi.
[PL] Grób Świętej Marianny z Moloka'i.

[EN] Kalaupapa settlement.
[PL] Osada Kalaupapa.

[EN] Bookstore.
[PL] Sklep z pamiątkami.

[EN] Bookstore.
[PL] Sklep z pamiątkami.

[EN] Bookstore.
[PL] Sklep z pamiątkami.

[EN] Stamping station in the bookstore.
[PL] Miejsce ze stemplem w sklepie z pamiątkami.

[EN] Kalaupapa National Historical Park stamp.
[PL] Stempel Narodowego Parku Historycznego Kaluapapa.

[EN] Saint Damien of Moloka'i.
[PL] Święty Damian z Moloka'i.

[EN] On the way to Kalawao.
[PL] Na drodze do Kalawao.

[EN] St. Philomena cat greeted us knowing that the tour bus driver had food for the cat.
[PL] Kot z kościoła Świętej Filomeny wiedział, że kierowca autobusu wycieczkowego miał dla niego jedzenie.

[EN] St. Philomena cat greeted us knowing that the tour bus driver had food for the cat.
[PL] Kot z kościoła Świętej Filomeny wiedział, że kierowca autobusu wycieczkowego miał dla niego jedzenie.

[EN] St. Philomena Church in Kalawao was built by Father Damien in about 1872 by Father Damien.
[PL] Kościół pod wezwaniem Świętej Filomeny w Kalawao był zbudowany przez Ojca Damiana w roku 1872.

[EN] St. Philomena Church in Kalawao was built by Father Damien in about 1872 by Father Damien.
[PL] Kościół pod wezwaniem Świętej Filomeny w Kalawao był zbudowany przez Ojca Damiana w roku 1872.

[EN] St. Philomena Church and Cemetery.
[PL] Kościół pod wezwaniem Świętej Filomeny i przykościelny cmentarz. Pokazane są kolejne fazy rozwoju kościoła.

[EN] Father Damien's grave.
[PL] Grób Ojca Damiana.

[EN] Father Damien's grave.
[PL] Grób Ojca Damiana.

[EN] Kalawao cliffs.
[PL] Klify Kalawao.

[EN] Kalawao.
[PL] Kalawao.

[EN] Kalawao cliffs.
[PL] Klify Kalawao.

[EN] The bus could not be started, because the key broke. In front is a tourist from Poland - an unexpected meeting.
[PL] Nie można było zapalić silnika autobusu, bo kierowca złamał kluczyk. Na pierwszym planie turysta z Polski - co za miłe i niespodziewane spotkanie.

[EN] Former U.S. Public Health Leprosy Investigation Station was established in 1905 on the island of Molokai at Kalawao. It was closed in 1921 and torn down in 1929. The research started after the agent of leprosy was identified by the Norwegian physician Gerhard Henrik Armauer Hansen. In 1873 he identified that this disease is transmittable and within a few years a bacterium similar to tuberculosis was found. There was no cure for leprosy until about 1949, when a sulfone drug Promin, or sodium glucosulfone started to be used.
[PL] Dawne Laboratorium Badań nad Trądem Służby Zdrowia Publicznego Stanów Zjednoczonych w Kalawao. Było otwarte w roku 1905 i zamknięte w roku 1921. Budynek zburzono w roku 1929. W roku 1873 norweski lekarz Gerhard Henrik Armauer Hansen wykazał, że trąd jest chorobą infekcyjną i niedługo potem udało się ustalić, że jest powodowany przez bakterię podobną do prątków gruźlicy. Do około roku 1949 nie było leku na trąd i dopiero wprowadzenie leku sulfonowego Promin pozwoliło na zahamowanie rozprzestrzeniania się tej choroby.

[EN] Walking back to Kalaupapa from Kalawao.
[PL] Wracamy na piechotę do Kalaupapa z Kalawao.

[EN] Walking back to Kalaupapa from Kalawao.
[PL] Wracamy na piechotę do Kalaupapa z Kalawao

[EN] Siloama Protestant Church in Kalawao.
[PL] Protestancki kościół Siloama w Kalawao.

[EN] Walking back to Kalaupapa from Kalawao.
[PL] Wracamy na piechotę do Kalaupapa z Kalawao.

[EN] Walking back to Kalaupapa from Kalawao. We walked about 1.5 miles (2.4 km) when the driver arrived with a second bus. He walked faster than we did. As there is no cell phone service in Kalaupapa, it was impossible to call for a backup.
[PL] Wracamy na piechotę do Kalaupapa z Kalawao. Szliśmy około 2,4 km (1.5 mili), aż pojawił się nowy autobus przyprowadzony przez kierowcę szybciej idącego od nas. Ponieważ w Kalaupapa nie ma serwisu telefonii komórkowej, nie było możliwe sprowadzenie zastępczego autobusu szybciej.

[EN] The cliffs of the Kalaupapa Trail.
[PL] Klify Szlaku Kalaupapa.

[EN] Danka is back on her mule. Its name was Poele (Dark or Black in Hawaiian).
[PL] Danka znowu nam mule. Ten muł miał na imię Poele (Czarny lub Ciemny po hawajsku).

[EN] Danka and her mule on the trail.
[PL] Danka i jej muł na szlaku.

[EN] Danka and her mule on the trail.
[PL] Danka i jej muł na szlaku.

[EN] Danka and her mule on the trail.
[PL] Danka i jej muł na szlaku.

[EN] Danka and her mule on the trail.
[PL] Danka i jej muł na szlaku.

[EN] Danka - the brave mule skinner. #6: Danka and her mule Poele (Dark or Black) navigating first of the 26 switchbacks.
[PL] Danka - odważny poganiacz mułów. #6: Danka i jej muł Poele (Ciemny lub Czarny) na pierwszym z 26 zakrętów serpentyny.

[EN] The high cliff of the Kalaupapa Trail.
[PL] Wysoki klif Szlaku Kalaupapa.

[EN] Tita and Norman made it.
[PL] Tita i Norman wracają do stajni.

[EN] Tita and Norman made it.
[PL] Tita i Norman wracają do stajni.

[EN] Tita and Norman made it.
[PL] Tita i Norman wracają do stajni.

[EN] Tita and Norman made it.
[PL] Tita i Norman wracają do stajni.

[EN] Tita and Norman made it.
[PL] Tita i Norman wracają do stajni.

[EN] Danka - the brave mule skinner. #7: Happiness after returning to the stables.
[PL] Danka - odważny poganiacz mułów. #7: Szczęście po powrocie do stajni.

[EN] Danka's certificate.
[PL] Dyplom i zaświadczenie Danki. Jest teraz członkiem Towarzystwa Poganiaczy Mułów Molokai imienia Ali'i (wodzów hawajskich).

[EN] Norman's certificate.
[PL] Dyplom i zaświadczenie Normana. Jest teraz członkiem Towarzystwa Poganiaczy Mułów Molokai imienia Ali'i (wodzów hawajskich)

[EN] Kalaupapa Rare Adventures - Kalaupapa Mule Tour.
[PL] Godło firmy Kalaupapa Rare Adventures - Kalaupapa Mule Tour.

[EN] Kalaupapa Trail Description.
[PL] Opis Szlaku Kalaupapa. Pokonuje klif o wysokości 543 m (1780 stóp) i ma długość 5,15 km (3,2 mili). Serpentyna ma 26 zakrętów liczonych od góry. Szlak był zbudowany ręcznie przez Manuela Farinha Joao, mieszkańca Molokai, z pochodzenia Portugalczyka. Budowa kosztowała tysiąc dolarów i Manuel używał mułów do wyrywania drzew i przesuwania dużych kamieni. Obecnie szlak jest utrzymywany przez pracowników Kalaupapa Rare Adventure Mule Tours i Zarząd Parków Narodowych Stanów Zjednoczonych.

[EN] Kalaupapa Trail.
[PL] Szlak Kalaupapa.

[EN] Norman and Tita (Sister in Hawaiian).
[PL] Norman i Tita (Siostra po hawajsku).

[EN] Leaving Molokai.
[PL] Odlatujemy z Molokai.